Ֆիզիկա 3/6/2022

Որոնք են պարզ մեխանիզմները: Ինչ պարզ մեխանիզմներ գիտեք:

Լծակ, ճախարակ, թեք հարթություն,ցոլորան և պտուտակ ։

Ինչ նպատակով են օգտագործվում պարզ մեխանիզմները:

Մեխանիիզմերը պետք են, որ մարդը կարողանա կատարել այն գործողություները որոնք ինքը չիկարող կատարել ինքնուրույն ֆիզիկապես։

Ինչ է լծակը:

Լծակը դա գործիք է, որը կարող է բարձրաձնել ծանր առարկաներ։

Ինչն են անվանում ուժի բազուկ:

Հենման կետից մինչև ուժի ազդման գիծ հեռավորությունը կոչվում է ուժի բազուկ։

Ինչպես կորոշեք ուժի բազուկը:

Ուժի բազուկը որորշելու համար պետք է հենման կետից ուղղահայաց իջեցնել ուժի ազդման գծին։

Որն է լծակի հավասարաակշռության պայմանը:

Եթե լծակի երկու կողմերի L1 հավասար է L2, իսկ F1 հավասար է F2 դա նշանակում է, որ լծակը հավա

Օգտվելով նկարից՝  բացատրեք մկրատի  գործողությունը, որպես լծակ:

Այս լծակի հենման առանցքն այն պտուտակն է, որն իրր է միացնում մկրատի երկու կեսերը։ Ուժերից մեկը մկրատը սղմող մատերի ուժն է, իսկ մյուսի վրա կտրվող նյութի հակազդեցության ուժն է։

 Բացատրեք, թե ինչու մետաղաթերթ կտրելու  մկրատ և ակցան օգտագործելիս շահում ենք ուժի մեջ:

Լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ, եթե նրա վրա ազդող ուժերի մոդուլները հակադարձ համեմատական են այդ ուժերի բազուկներին։

 Բերեք կենցաղում, տեխնիկայում և բնության մեջ լծակի կիրառման այլ օրինակներ:

Օրինակ Հին եգիպտոսում մարդիկ օգտագործում էին լծակը ծանր առարկա տեղաշարժելու համար։

ՖԻԶԻԿԱ 2/13/2022

1. Բերել շփան ուժի առկայությունը հաստատող փաստեր:

Օրինակ

Սահնակկի սահում և գնդակի գլորում

1. Ինչով է պայմանավորված շփումը:

Շփումը պայմանավորված է երկու իրար հետ փոխազդեցության մեջ մտնող մակերեսների հփմամբ։

1. Թվարկել  շփման տեսակները և բերել օրինակներ:

Սահման շփում, հանգիստ շփում և գլորման շփում։

1. Օինակներով ցույց տվեք, որ միևնույն պայմաններում գլորման շփման ուժը փոքր է սահքի շփման ուժից:

Օրինակ երբ ոտքերի տակ կա ավազ կամ էլ մանր քարեր։

1. Բերել շփման դրսևորման օգտակար և վնասակար օրինակներ:

վնասական օրինակ երբ ընկնում ես գետնին շփման ուժից առաջանում է վերք։

օգտակար օրինակ երբ տրորում ես շատ արագ փայտերը իրար առաջանում է կրակ։

1. Ինչպես կարելի է մեծացնել , փոքրացնել շփումը:

1. Ինչու հաճախ սառցակալած ճանապարհին ավազ են շաղ տալիս:

Որ մեքենան չունենա շատ ուղժեղ շփում և սահման ուժը նվազի։

1. Բերել օրինակներ, երբ մարմնի վրա միաժամանակ ազդում է մի քանի ուժ:

Երբ գլորում են ֆուտբլի դաշտում գնդակի վրա ազդում է հարվածի ուժը, ձգողականության ուժը ինչպես նաև խոտացածկի հետ շփման ուժը։

1. Որ ուժն է կոչվում համազոր ուժ: Ուժերի համազոր կոչվում է այն ուժը, որը մարմնի շարժման վրա թողնում է նույն ազդեցությունը, ինչ որ այդ ուժերը միասին:

1.  Ինչպես է ուղղված մի ուղղով միևնույն (հակառակ) կողմեր ուղղված երկու ուժերի համազորը և ինչպես է որոշվում նրա մոդուլը: Եթե մարմնի վրա ազդող F1 և F2 ուժերն ունեն նույն ուղղությունը ապա համազոր ուժն ուղղված է նույն ուղղությամբ, և նրա մոդուլը հավասար է այդ ուժերի մոդուլների գումարին։

Նիկոլայ Կոպեռնիկոս

Նիկոլայ Կոպեռնիկոս, լեհական ծագմամբգերմանացիաստղագետ, մաթեմատիկոս, տնտեսագետ, կանոնիկոս։ Առավել հայտնի է որպես միջնադարյան աշխարհիհելիոցենտրիկ համակարգի հեղինակ, որը սկզբնավորեց առաջին գիտական հեղափոխությունը։ Կոպեռնիկոսի դարակազմիկ գիրքը՝ «Երկնային ոլորտների պտույտի մասին։ 1512 թվականին մահացավ Կոպեռնիկոսի քեռի եպիսկոպոսը։ Կոպեռնիկոսը տեղափոխվեց Ֆրոմբորկ՝ Վիսլինյան ծոցի ափին գտնվող մի փոքր քաղաք, որտեղ նա ծառայում էր որպես հոգևորական։ Գիտական ուսումնասիրությունները, սակայն, նա չթողեց։ Ամրոցի հյուսիսարևմտյան աշտարակը վերածվում է աստղադիտարանի։ Արդեն 1500-ական թվականներին Կոպեռնիկոսը հստակ պատկերացում էր կազմել աստղագիտական նոր համակարգի մասին։ Նա սկսեց գիրք գրել աշխարհի նոր մոդելի վերաբերյալ, իր գաղափարները քննարկել ընկերների հետ, ում շարքերում քիչ չէին իր համախոհները։ Այդ տարիներին (մոտավորապես 1503-1512) Կոպեռնիկոսն իր ընկերներին է ներկայացնում իր տեսության ձեռագիր շարադրանքը («Փոքր մեկնաբանություն երկնային շարժմանը վերաբերող վարկածի մասին»), իսկ նրա աշակերտ Ռետիկը 1539 թվականին հրատարակում է արևակենտրոն համակարգի հստակ նկարագրությունը։ Նոր տեսության մասին լուրերը հավանաբար մեծ տարածում են գտել 1520-ական թվականներին։ Գլխավոր աշխատության՝ «Երկնային ոլորտների պտտման մասին» ստեղծագործության վրա աշխատանքը շարունակվել է գրեթե 40 տարի. Կոպեռնիկոսը մշտապես ուղղումներ էր կատարում, ավելացնում աստղագիտական հաշվումների նորանոր աղյուսակներ։

Ֆիզիկա 11/14.2021

1.Ինչպ ես է կախված  հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհը ժամանակից:

Հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհն ուղիղ համեմատական է ժամանակին

2.Ինչ տեսք ունի հավասարաչափ շարժման ճանապարհի գրաֆիկը:

Հավասարաչափ շարժման դեպքում մարմնի անցած ճանապարհի գրաֆիկն ունի անկյունագծի տեսք։

3.Կառուցել 40կմ/ժ արագությամբ հավասարաչափ շարժվող մարմնի անցած ճանապարհի կախումը ժամանակից արտահայտող գրաֆիկը:

4.Կառուցել 10սմ/վ արագությամբ հավասարաչափ շարժվող մարմնի արագության կախումը ժամանակից արտահայտող գրաֆիկը:

Լուծել հետևյալ խնդիրները՝

5.Երկու ավտոմեքենա միաժամանակ շարժվեցին լցակայանից հակադիր ուղղություններով: Դրանցից մեկը շարժվում էր 30 մ/վ արագությամբ, իսկ մյուսը 15 մ/վ արագությամբ: Որոշեք ավտոմեքենաների հեռավորությունը շարժումը սկսելուց 20վ անց:

6. 54կմ/ժ արագությամբ շարժվող գնացքը քանի անգամ է արագ շարժվում 5 մ/վ արագությամբ շարժվող հեծանվորդից;

7.Հավասարաչափ շարժվող ավտոբուսը 1,5 ժամում անցավ 120կմ ճանապարհ: Որքան ճանապարհ կանցնի նա 45 րոպեում, եթե շարժվի է նույն արագությամբ:

8.45կմ/ժ արագությամբ ծարժվող գնացքը մոտենում է 480մ երկարույամբ կամրջին: Որքան ժամաանակում գնացքը կանցնի կամուրջը, եթե դրա երկարությունը 120մ է:

Ֆիզիկա 10/17/2021

1.Ինչն են անվանում մեխանիկական շարժում: Մեխանիկական շարժումը դա երբ ինչվոր ֆիզիկական արարկա շարունակում է շարժվել օգտագործվելուց հետո։

2.Բերել մեխանիկական շարժման օրինակներ: Գնդակի գլորվելը, մարդու ընկնելը և ժարի քցելը

3.Որ մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին:

4.Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված է գիրք: Որ մարմինների նկատմամբ է գիրքը՝

ա. շարժվում,

սեղանից ընկնել

բ. մնում դադարի վիճակում:

սեղանին մնալ

5. Ինչն են անվանում նյութական կետ:

Նյութական կետ է համարվում զանգված ունեցող այն մարմինը, որի չափերը անվերջ փոքր են այլ մարմինների կամ հեռավորությունների համեմատ

6. Որ դեպքում մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ, որ դեպքում՝ ոչ: Բերել օրինակներ:

7.Հետևյալ որ դեպքերում ուսումնասիրվող մարմինը կարելի է համարել նյութական կետ.

    ա) չափագլանով որոշում են պողպատե գնդի ծավալը;

    բ) դիտարկվում է Երկրի պտույտն իր առանցքի շուրջը;

   գ) դիտարկվում է Լուսնի պտույտը  Երկրի շուրջը;

   դ) Ինքնաթիռը վայրէջք է կատարում:

8. Կարելի է երկրագունդը համարել նյութական կետ:

Ոչ

9. Ինչն են անվանում շարժման հետագիծ:

Հետագիծ, նյութական կետի շարժման անընդհատ գիծ է։

10. Բերել ուղղագիծ և կորոգիծ շարժումների օրինակներ:

11. Դիտարկել սեղանի վրա գլորվող և գետին ընկնող գնդիկի շարժումը: Գծել նրա շարժման հետագիծը:

12. Ինչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ:

13. Ինչով է տարբերվում հետագիծն անցած ճանապարհից:

14. Կհանդիպեն արդյոք երկու նյութական կետեր, եթե հայտնի է, որ դրանց հետագծերը հատվում են:

15. Չափեք  ձեր քայլի միջին երկարությունը և որոշեք տնից մինչև մոտակա կանգառը ձեր անցած ճանապարհը:

Բնությունը և ֆիզիկան: Ֆիզիկայի ուսումնասիրման առարկան: Ֆիզիկական երևույթներ

1.Ինչ է նշանակում «ֆիզիկա» բառը:

Ֆիզիկան դա բնության երևույթներ ուսումնասիրող առարկանա։

2.Որն է ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը:

Ֆիզիկայի հիմնական խնդիրն է ուսումնասիրել բնությունը։

3.Ինչ է ուսումնասիրում ֆիզիկան:

Բնությունը

4.Քննարկել  ինչ է բնությունը:

5.Ինչ ես հասկանում բնության երևույթ ասելով:

Կայծակը կամել ջրի գոլորշիանալը

6.Բերել ֆիզիկական երևույթների օրինակներ:

Ապակու ջարթվելը կամել սառույցի հալվելը

7.Թվարկել ֆիզիկական երևույթների տեսակները:

Մեխանիկական,էլեկտրական,լույսային, ատոմային, մագնիսական, էլեկտրային, միջուկային

8.Ինչ է ֆիզիկական մարմինը:Բերեք օրինակներ:

Ֆիզիկական մարմինը դա մեզ շրջապատող մարմինե

9.Ինչ է նյութը:Բերեք օրինակներ:

Նյութից կազմված են ֆիչիկական նյութերը։

10.Ինչ է մատերիան:

Մատերիան դա տիեզերքում գտնվող բույսերնեն և այլն

Լրացուցիչ առաջադրանք՝

1.Որն է ֆիզիկական մեծություն

 1.վայրկյանը  2.ատոմը

 3.թռիչքը  4.սնդիկը

2. Որն է ջերմային երևույթը

1.կապարի հալվելը 2.որոտը

3.գնդի գլորվելը 4.աղավնու թռիչքը

3.Որն է  մեխանիկական երևույթը

 1.ջրի եռալը   2.որոտը

 3. կայծակը   4.ճոճանակի տատանվելը

 4.Որն է  ձայնային  երևույթը

  1.լամպի թելիկի շկացումը   2.մարմնի անկումը

  3.տերևների սոսափյունը       4.մոլորակի շարժումը

5.Որն է էլեկտրական երևույթը

  1.արձագանքը   2.էլեկտրոսալիկի տաքանալը

  3.նետի թռիչքը 4.մարմնի լողալը

6.Որն է լուսային երևույթը

   1.ամպերի շարժվելը          2.որոտը  3.աստղերի առկայծումը     4.արտույտի երգել

Արքիմեդես

Արքիմեդես (հայերենում ընդունված է նաև անվան Արքիմեդ ձևը, Ἀρχιμήδης, մոտ. մ. թ. ա. 287, Սիրակուսե, Սիցիլիա, Սիցիլիա, Իտալիա – մ. թ. ա. 212, Սիրակուսե, Սիցիլիա, Սիցիլիա, Իտալիա), նշանավոր հույն մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, ճարտարագետ և մեխանիկ։ Արքիմեդեսը համարվում է հին աշխարհի առաջատար գիտնականներից, թեև նրա կյանքի մանրամասներից քիչ բան է հայտնի։ Ֆիզիկայում նրա հայտնագործությունների թվում են հիդրոստատիկան, ստատիկան և լծակի սկզբունքի բացատրությունը։ Նրան են վերագրում նորարարական մեքենաների նախագծումը, այդ թվում՝ պարուրակ պոմպը, որը կրում է նրա անունը։ Ժամանակակից փորձերը ցույց են տվել, որ Արքիմեդեսի նախագծած մեքենաները ընդունակ են ջրից բարձրացնել հարձակվող նավերը և վառել նավերը՝ օգտագործելով հայելիների շարքը։ Ընդհանուր առմամբ, Արքիմեդեսը համարվում է հին աշխարհի մեծագույն մաթեմատիկոս և բոլոր ժամանակների մեծագույն մաթեմատիկոսներից մեկը։

Արքիմեդեսն անվերջ փոքրերի և մոտարկման մեթոդը կիրառել է մի շարք երկրաչափական թեորեմների դուրս բերման և ապացուցման համար, ներառյալ շրջանի մակերեսի գնդի մակերևույթի և ծավալի և պարաբոլայից ներքև մակերեսի հաշվումը, կանխատեսել է ժամանակակից հաշիվը և մաթեմատիկական անալիզը։

Նրա այլ մաթեմատիկական ձեռքբերումները ներառում են պի թվի ճշգրիտ մոտարկումը, Արքիմեդեսի պարուրակի սահմանումն ու ստեղծումը և շատ մեծ թվերը ներկայացնելու համար ստեղծած աստիճան բարձրացնելու համակարգը։ Նա առաջիններից էր, որը մաթեմատիկան կիրառել է ֆիզիկական երևույթների վրա, հիմնել հիդրոստատիկան և ստատիկան՝ ներառյալ լծակի սկզբունքի բացատրությունը։ Նրան են վերագրում նորարական մեքենաների, ինչպիսիք են Արքիմեդեսի պարուրակը, պատերազմի պաշտպանական մեքենայի նախագծումը. վերջինս կառուցել է իր հայրենի Սիրակուզան հարձակումներից պաշտպանելու համար։

Արքիմեդեսը մահացել է Սիրակուզայի պաշարման ժամանակ (մ․ թ․ ա. 214-212)․ սպանվել է հռոմեացի զինվորի կողմից՝ չնայած հրամայված է եղել նրան ձեռք չտալ։ Ցիցերոնը նկարագրել է Արքիմեդեսի գերեզմանը, որի վրա դրվել է գունդ և գլան, որոնք Արքիմեդեսը խնդրել է տեղադրել իր գերեզմանի վրա՝ ներկայացնելու իր մաթեմատիկական հայտնագործությունները։

Ի տարբերություն Արքիմեդեսի հայտնագործությունների, նրա գրառումները հին դարերում քիչ են հայտնի եղել։ Ալեքսանդրիայի մաթեմատիկոսները կարդացել և մեջբերել են նրան, բայց նրա գրառումների առաջին համապարփակ ժողովածուն կազմել է Իսիդոր Միլեթացին Բյուզանդական Կոնստանդնուպոլսում, մինչդեռ Արքիմեդեսի գործերի վերաբերյալ մեկնաբանությունները գրվել են մեր թվարկության վեցերորդ դարում՝ այն բացելով լայն հասարակության համար։ Արքիմեդեսի գրառումների մի քանի օրինակ պահպանվել է միջին դարերից, որոնք Վերածննդի ժամանակաշրջանի գիտնականների համար գիտական գաղափարների ազդեցիկ աղբյուր են եղել, մինչդեռ 1906 թվականի նրա անհայտ գործերի հայտնաբերումը Արքիմեդեսի պալիմպսեսթում նոր պատկերացում է տվել, թե մաթեմատիկական արդյունքները նա ինչպես է ստացել։

Հարցեր Ֆիզիկայից

1.Ինչ է նշանակում «ֆիզիկա» բառը:Ֆիզիկան դա բնության երևույթներ ուսումնասիրող առարկանա։

2.Որն է ֆիզիկայի հիմնական խնդիրը: Ֆիզիկայի հիմնական խնդիրն է ուսումնասիրել բնությունը։

3.ինչ է ուսումնասիրում ֆիզիկան: Բնությունը

4.Ինչ է բնությունը: Բնությունը դա շրջապատող մեզ միջավայրն է։

5.Ինչ ես հասկանում բնության երևույթ ասելով: Կայծակը կամել ջրի գոլորշիանալը

6.Բերել ֆիզիկական երևույթների օրինակներ: Ապակու ջարթվելը կամել սառույցի հալվելը

7.Թվարկել ֆիզիկական երևույթների տեսակները:Մեխանիկական,էլեկտրական,լույսային, ատոմային, մագնիսական, էլեկտրային, միջուկային

8.Ինչ է ֆիզիկական մարմինը:Բերեք օրինակներ: Ֆիզիկական մարմինը դա մեզ շրջապատող մարմինե

9.Ինչ է նյութը:Բերեք օրինակներ: Նյութից կազմված են ֆիչիկական նյութերը։

10.Ինչ է մատերիան: Մատերիան դա տիեզերքում գտնվող բույսերնեն և այլն

11.Ինչպես ենք գիտելիքներ ձեռք բերում բնության երևույթների մասին: Մենք գիտելիքեն ձեռքբերում դիտումների և փորձերի միջոցով

12.Ինչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից: Փորձերի օգնությամբ կարելի է ավելի մանրամասն իմանալ առարկան քան դիտումների օգնությամբ։

13Ինչ է վարկածը: Վարկածը նյութի մասին ենթադրություն է։

14.Ինչ է օրենքը:Օրենքը բացատրում է բնության երևույթների կապը և պատճառը։

15.Ինչ է  ֆիզիկական տեսությունը: Ֆիզիկական տեսութուները բացատրում է ֆիզիկական երևույթները

16.Ֆիզիկական մեծությունների չափումներ,չափումների դերը գիտության մեջ:

17..Ինչ է նշանակում չափելոորևէ ֆիզիկական մեծություն:Չափել որևե ֆիզիկական երևույթ նշանակում է չափել որևե ֆիզիկական երևույթ

19.Երկարության հիմնական և այլ  միավորները:Չափման գործիք: Ֆիզիկական միավորները չափում են չափման գործիքով

20.Ինչ չափիչ   սարքեր    եք ճանաչում: Թվարկեք: Քանոն, ջերմաչափ և կշեռք

21.Այդ սարքերը ինչ ֆիզիկական մեծություններ են չափում:

Կշեռք-զանգված

ջերմաչափ-ջերմաստիճան

քանոն-երկարություն

22.Ինչ է չափիչ սարքի սանդղակ:

Չափիչի սարքի սանդղակը դա գծիկներ են որոնք գտնվում են բոլոր չափիչների վրա։

23.Որն է չափիչ սարքի չափման սահմանը:

Չափիչ սարքի ամենա մեծ արժեքը կոչվում է չափման սահման։

24.Ինչն են անվանում սանդղակի բաժամնման արժեք:Երկու գծերի միջև եղած հեռավորությունը անվանում են սանդղակի բաժանման արժեք